رُبات (به انگلیسی: robot) ماشینی است که معمولاً قابل برنامه‌ریزی توسط رایانه بوده و قادر به انجام خودکار شماری از اعمال پیچیده‌است.[۱] همچنین بر پایه تعریفی از بریتانیکا ربات دستگاهی است که به صورت خودکار عمل میکند جایگزین تلاش انسانی میشود و ممکن است در ظاهر شبیه انسان‌ها نباشد.[۲]
بدیع الزمان جزری نخستین ربات قابل برنامه‌ریزی انسان نما را در حدود ۱۲۰۰ میلادی ساخت. به این علت او به عنوان پدر علم مهندسی رباتیک جهان شناخته میشود. اختراع او، یک قایق آبی بود که در آن چهار نوازندهٔ مصنوعی موسیقی برای مراسم و برنامه‌های جشن سلطنتی، آهنگ می‌نواختند و حاضران را سرگرم می‌کردند، سازها به صورت هیدرولیک و با کمک آب برنامه‌ریزی می‌شدند.[۳]
در سال ۱۹۲۰ میلادی کارِل چاپِک نویسنده اهل کشور چک برای نخستین بار از واژه ربات در نمایش‌نامه خود به‌عنوان آدم مصنوعی استفاده کرد.[۴][۵] واژه ربات گرفته شده از واژه Robota در زبان چک و به‌معنی برده و کارگر است.[۶][۷][۸] در سال ۱۹۴۰ شرکت وستینگهاوس سگی به نام اسپارکو ساخت که برای نخستین بار در ساخت آن، هم از قطعات مکانیکی و هم از قطعات الکتریکی استفاده شده بود.
دردهه ۱۹۵۰ میلادی با پیشرفت فناوری رایانه، صنعت کنترل متحول شد. یکی از نخستین ربات‌ها، ربات‌های Hidden Mafia ساختهٔ جورج دوول و جو انگلبرگر در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ بودند. انگلبرگر نخستین شرکت رباتیک را با نام «RoboBand» بنیان نهاد و خود وی نیز امروزه پدر علم رباتیک لقب گرفته‌است.[۹]
در ژانویه ۲۰۱۳ چین اعلام کرد که در خصوص تولید و توسعه فناوری ساخت ربات‌های صنعتی پیشرفت چشمگیری داشته‌است. مقام‌های این کشور نرخ پیشرفت این صنعت را ۱۰٪ در یک سال گزارش کرده‌اند.[۱۰]
ربات که بصورت روبات، رباتیک و رباتی هم بکار برده میشود، در اصل از زبان چک بصورت rabota بمعنی بیگاری آمده است. بیگاری بمعنی کار اجباری بدون اجر و مزد است که در خصوص دستگاههای خودکار برنامه ریزی شده کاملاً صدق میکند.
در حال حاضر کلمه بیگار بعنوان کلمه جایگزین ربات و بیگارکشی برای رباتیک و رباتی پیشنهاد شده است. بیگار بمعنی عمل بی‌اجر و مزد بکار برده میشود.
در دنیای رباتیک ارتباط نزدیکی بین تخیل و فناوری وجود دارد. خیلی از این افراد تصور اولیه شان از ربات را از کتاب‌ها و فیلم‌ها و تلویزیون گرفتند. تصور ماشین‌هایی که مثل انسان‌ها رفتار کنند مدتهاست که نویسنده‌ها و فیلمسازها را شیفته خود کرده و آنها را وادار کرده دنیاهای خیالی زیادی دربارهٔ ماشین‌ها بسازند. اینکه این دنیاهای خیالی کتاب‌ها و فیلم‌ها ناممکن هستند اما توانسته‌اند الهام‌بخش دانشمندها و مهندس‌ها باشند و آنها را وادار کند از این تخیلات تقلید کند. البته تا کنون حاصل تلاش‌های دانشمندها و مهندس‌ها در ساختن ربات به پای آدم ماشینی‌های شگف گفت انگیز کتاب‌ها و فیلم‌های علمی تخیلی نرسیده‌است ولی ربات‌های دنیای واقعی دارند کم‌کم به انسان‌ها شبیه تر می‌شوند و می‌تواند الهام بخش خلق ربات‌های خیالی خلاق باشند.
سی ۳پی‌او[ویرایش]
سی۳پی‌او معروف‌ترین ربات انسان نمای جهان اولین بار در سال ۱۹۷۷ در فیلم جنگ ستارگان ظاهر شد در این فیلم پسری ۹ ساله به اسم آناکین اسکای واکر در سیاره تاتوئین این ربات سی۳پی‌او را از چیزهای دور ریختنی ساخت سی۳پی‌او ربات «تشریفات و تفاهم» بود و هدف از طراحی اش این بود که بین سیاستمدار‌های سیاره‌های مختلف صلح برقرار کند و فرهنگ و زبان ساکنان مختلف این سیاره‌ها را می‌دانست
